De sector sukkelt al jaren op dezelfde manier voort, heel hard werken en weinig rendement. Hoe komt dit?
Ontstaan
Veel bedrijven bestaan al heel lang, familiebedrijven die van generatie op generatie zijn overgegaan. Grondverzet is ontstaan door ruilverkavelingen, ontginningen en agrarisch loonwerk. Na de oorlog kwamen de draadkranen ofwel draglines, vervolgens de hydraulische 512 Atlas kranen achterop de tractor en later de zelfrijdende hydraulische kranen, veelal van de merken Atlas en Poclain.
Het transport van losgestorte bouwstoffen, zoals grond, grind, klei, asfalt, granulaten etc. ofwel kippertransport begint na de Tweede Wereldoorlog voet aan de grond te krijgen met veelal zwaardere Amerikaanse legervoertuigen zoals de merken GMC, REO, en Diamond. In het begin was het meestal de 4x2, later werd de 6x6 het gangbare type auto. Merken zoals Tatra, Magirus Deutz en Terberg volgden.
Heel trots was men als er weer een vrachtauto of machine bijgekocht kon worden; dit betekende toen nog dat het goed ging, want geld lenen was beperkt en leasen bestond toen nog niet. Kantoor in huis, werkplaats in de schuur, en de vrouw achter de telefoon. Gebruikt materieel, onze Piet op de auto, en 's avonds sleutelen.
Kosten
Door de inzet van huis en huishouden waren de kosten laag en overzichtelijk. Weinig regels en eisen. Heel veel rijden, heel veel sleutelen, telefoon opnemen en een factuur maken, meer was het niet.
De noodzaak om te tellen en te rekenen was er hierdoor niet, men zag wel wat er aan het einde van het jaar over was. Was er wat verdiend, dan werd dit gespaard om na een aantal jaren een auto bij te kopen. De hele familie trots op weer een naam op deur erbij. Zo kon het nog in de jaren 70 en 80.
Vanaf de jaren 90 wordt het echter andere koek. De tijd van de 5 assers, opleggers en widespreads breekt aan, die veel lading in korte tijd vervoeren. Gestuurde achterassen, aluminium constructies om nog meer laadvermogen te creëren. Alles erop en eraan, overdrukunits, asfaltkleppen, geïsoleerde bakken, hydraulische asfaltsnep, weegsystemen, camera's etc. Ondanks de hoge kosten van dergelijke auto's groeien de wagenparken snel omdat bedrijven makkelijk aan geld kunnen komen middels bankkredieten en leaseconstructies.
Nieuwe wetgeving
Wetgeving op het gebied van Milieu, Arbo, Personeel, Voertuigeisen etc. wordt aangescherpt. Denk hierbij aan eurovignetten, mandagenregisters, keuringen, weeglussen, aslasten, roetfilters, 48-urige werkweek, digitale tachograaf, VCA, nascholing chauffeurs, bouwstoffenbesluit, administratieve verplichtingen etc. De kosten zijn hierdoor enorm gestegen alsmede natuurlijk door de torenhoge brandstofprijzen.
Opdrachtgevers zijn door allerlei fusies en overnames multinationals geworden met als gevolg dat deze steeds machtiger worden, oude waardes en zorgvuldig opgebouwde relaties verdwijnen, de eisen en kosten worden steeds hoger en de prijzen steeds lager. Asfalttransporten die 's nachts en in het weekend, soms 24 uur achter elkaar, moeten worden uitgevoerd. Hoe kunnen de voertuigen worden voorzien van chauffeurs conform wet en regelgeving? Kunnen de CAO uurtoeslagen worden doorberekend? Mag ingeval van stagnatie, wachttijd in rekening worden gebracht? Kan een brandstofclausule worden toegepast? Helaas is het antwoord meestal nee, alles is voor rekening en risico van de transporteur. Hoezo Mvo ? (maatschappelijk verantwoord ondernemen)
De tijden zijn veranderd, de sector is veranderd. Maar is de transporteur ook mee veranderd? Nee, hij is nog steeds de hardwerkende man die doet zoals hij altijd gedaan heeft. Door gebrek aan tijd, financiële middelen en wellicht interesse heeft hij onvoldoende inzicht in de financiële positie van zijn bedrijf. Hij weet wel exact wat de aanschaf van een vrachtauto, een band en een liter diesel kost, maar daar houdt het dan ook mee op. Zijn voornaamste doel is zorgen dat zijn wagens iedere dag weer rijden, voor veel of voor weinig. Hij is bang, ten eerste om zijn klant te verliezen, ten tweede om gezichtsverlies te lijden als de buurman ziet dat zijn auto's stilstaan. Liever tegen verlies rijden, dan stilstaan. Helaas is het tegenwoordig nog steeds de naam op de deur die telt.
Hoe moet dit verder?
Een familiebedrijf blijft een familiebedrijf, met alle emoties en trots die hierbij horen. Dit is ook normaal, want het gaat wel over de eigen portemonnee en over iets wat met eigen handen zorgvuldig is opgebouwd. Deze emoties zorgen ook voor grote betrokkenheid met alles en iedereen die deel uitmaakt van het bedrijf. Het bedrijfsbelang staat bij de ondernemer altijd voorop, desnoods ten koste van zichzelf. Dit is ook een van de redenen waarom dergelijke bedrijven zo lang bestaan en zich zelfs door de meest slechte omstandigheden heenslaan.
Helaas is inzet en betrokkenheid alleen niet meer genoeg om te overleven in de huidige marktomstandigheden. Bedrijven die op de oude voet verder gaan houden vanzelf op te bestaan, want de portemonnee raakt vroeg of laat leeg. Voordeel hiervan is dat de markt zichzelf saneert, en er met minder bedrijven in dezelfde vijver gevist hoeft te worden. Het is ook normaal dat bedrijven die slecht presteren, onprofessioneel handelen of in torenschulden verkeren verdwijnen.
Bedrijven die echter wel toekomstbestendig willen zijn, zullen een andere weg in moeten slaan.
David tegen Goliath? Met een beetje verstand kan dit wel!
